Vandaag was de raadsvergadering over de programmabegroting 2007-2010. Hierbij de bijdrage van GroenLinks/PE. Onze beide moties kregen voldoende steun zodat ze worden uitgevoerd.

Geachte voorzitter, Allereerst wil ik namens de fractie GroenLinks/PE de complimenten voor de programmabegroting overbrengen aan het College en de ambtenaren. Het is een overzichtelijk en leesbaar document. En dan onze kijk op de inhoud. In de programmabegroting staan een aantal zinnige plannen, maar het zal u niet verrassen dat wij op bepaalde gebieden liever andere keuzes maken. We hebben de begroting getoetst op de afspraken uit het convenant en op onze lange termijn doelen: een sociaal en groen Ede. Ik zal hier kort op ingaan waarna ik afsluit met het benoemen van een tweetal risico’s.

Zicht op een sociaal Ede

De huidige samenleving wordt steeds ingewikkelder en leunt steeds meer op de zelfredzaamheid van mensen. Waar mensen daar zelf vorm aan kunnen geven is dat een goede ontwikkeling. Maar niet iedereen is daar toe in staat. Het vervelende is, dat de ondersteuning zo is ingericht dat

• je de weg moet weten,

• dat je bij de tijd moet zijn en

• dat je moet weten dat je recht hebt op voorzieningen.

Kennis en vaardigheden die veel mensen die de ondersteuning nodig hebben juist niet hebben. Daarom is een wezenlijk andere benadering nodig. De sleutelwoorden zijn dan zelfwerkzaamheid en betrokkenheid. Maar hierbij moet de gemeente niet wachten tot deze betrokkenheid vanzelf komt bovendrijven. Als die al vanzelf komt, is er meestal wat aan de hand. De benadering moet ook niet blijven steken in het alleen inrichten van een loket. Ieder mens heeft te maken met specifieke omstandigheden, daarom is maatwerk belangrijk. Inwoners moeten veel meer actief worden benaderd. Of het nu gaat om de uitvoering van de WMO, over het minimabeleid, over integratie of over schuldhulpverlening. De centrale vraag is: “Wat kunnen we doen om u in staat te stellen zelf de regie te voeren?”. Hierbij is een rol weggelegd voor de buurtcentra. Maar ook voor de Boa’s en voor consulenten. Op die manier wordt de kans groter dat mensen de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Door overheidsmaatregelen zijn mensen met een minimaal inkomen verder benadeeld: de huursubsidie is verminderd en de uitgaven voor ziektekosten zijn verhoogd. Steeds meer huishoudens komen hierdoor in financiële problemen. De beperkte daling in Ede van het aantal bijstandsgerechtigden en van het aantal mensen met een laag loon baart ons zorgen. Deze armoede moet worden aangepakt. De voedselbank Ede is deze zomer van start gegaan. Maar moeten we daar trots op zijn? Ja, aan de ene kant, omdat zoveel mensen bereid zijn om zich vrijwillig in te zetten voor de medemens. Maar aan de andere kant: nee, omdat een voedselbank niet nodig zou moeten zijn in een sociaal Ede anno 2006. Moeten we ons niet afvragen waarom een voedselbank er dan toch is? En wat kan de gemeente daar dan aan doen? Armoede zorgt voor stress, isolatie en gebrek aan perspectief. Dit is funest voor de sociale samenhang in Ede. Zolang het Rijk hier zelf te weinig aan doet, moeten wij als gemeentebestuur doen wat wij kunnen. Het liefst in preventieve zin waarbij ook gekeken wordt hoe mensen uit de vicieuze cirkel kunnen komen. Wij komen dan ook met een motie voor een solidariteitsfonds. Ede is er geestelijk rijk genoeg voor en moet er ondanks de noodrem ook financieel rijk genoeg voor zijn. En als we het over een sociaal Ede hebben, kunnen we niet om de WMO heen. Van groot belang voor de Edese burgers, maar wat doen we als aan het eind van het budget nog een stukje jaar overblijft? Waar komen dan de middelen vandaan? Laten we de WMO als kans aangrijpen om te investeren in onze samenleving en in ons welzijn. Van belang is dan dat bij het stellen van prioriteiten de harde sector niet belangrijker wordt dan de zachte sector. Daarom zien wij graag dat de WMO gelden worden geoormerkt. Het pension van dak en thuislozen gaat verhuizen naar Ede-oost. Maar we zien dat de gebiedsagent niet mee verhuist. We dienen een motie in om middelen ter beschikking te stellen om de agent ook na 2007 te kunnen blijven inzetten. De gemeenteraad heeft bij behandeling van de programmabegroting 2006–2009 in november 2005 een motie aangenomen over de controle op de leerplichtwet. In de voorliggende begroting is echter geen financiële ruimte gecreëerd. Wij komen met een motie voor extra capaciteit voor een leerplicht ambtenaar waarbij deze vooral een preventieve rol heeft.

Zicht op een groen Ede

Groenlinks/PE vindt het belangrijk dat er stevig wordt ingezet op groen en natuur in en om Ede. Het gaat dan om een verbinding tussen natuur en stad. We moeten veel krachtiger werk maken van een verduurzaming van onze economie, ons vervoer, onze lucht en onze natuur. Minder afhankelijkheid van schaarse en vervuilende grondstoffen is pure noodzaak. Onze uitstoot draagt flink bij aan het broeikaseffect. En hou dan toch eens op met die druppel die we zijn op de gloeiende plaat. Gewoon beginnen is het devies. Wat we nodig hebben is: meer groen en meer wandelaars en fietsers in de stad en minder auto’s. Hoe bescheiden onze bijdrage ook is, we moeten er met zijn allen iets aan doen. Daarom ondersteunen we ook het uitgangspunt om de parkeertarieven geleidelijk te laten stijgen. Zodra de gemeentewet gedifferentieerde parkeertarieven toelaat kunnen schone auto’s wat ons betreft flink goedkoper parkeren. En natuurlijk beseffen we dat het parkeertarief een van de instrumenten uit de marketing mix van de winkelier is. Maar dat is de prijs van de artikelen, de uitstraling van de winkel en het winkelaanbod ook. En daar kan de winkelier bovenop zitten. Focus hier op. Ook de uitstraling van de directe omgeving van de winkel hoort hierbij. Dus winkeliers laat zo snel mogelijk de afvalbak “Nederland schoon” gratis door de gemeente bezorgen. Daarnaast moet er blijvende aandacht zijn voor de bereikbaarheid van het centrum door goed en goedkoop openbaar vervoer, veilige fietsroutes en fietsenstallingen. Ede is met dit laatste op de goede weg. GroenLinks/PE wil dat in het buitengebied voldoende groen landschap behouden blijft. En daarbij passen ook goed onderhouden fietspaden tussen de dorpen. Als je daar nu niets aan doet ben je binnen een paar jaar gedwongen om enorme kosten te maken. In de stad kan een relatief klein buurtpark een belangrijke bijdrage leveren aan het woonmilieu, zeker in gebieden waar we doelbewust streven naar intensieve bebouwing. Denk hier eens aan als de parkeergarage aan het Gelria terrein er toch moet komen. Geef dan het parkeerterrein aan het van Dijke plein terug aan de natuur in de vorm van een mooi stadspark. Het kan er bij mijn fractie niet in dat we echt zoveel parkeerplaatsen nodig hebben. Een wandelingetje langs de parkeerterreinen maakt veel duidelijk. Voor een eventuele cofinanciering door het bedrijfsleven kunnen we een voorbeeld nemen aan Renkum waar men de rotondes heeft laten sponseren door bedrijven. Nu zijn daar al meer sponsoren dan rotondes. Als dat in Renkum kan, kan het in Ede ook. In het kader van een kwaliteitsimpuls van de sport en de herinrichting van sportpark “de Wormshoef” in Lunteren wordt daar een kunstgrasveld aangelegd. Maar recent is in Arnhem commotie ontstaan over de gezondheidsrisico’s bij kunstgras. Daarom heeft de gemeente Arnhem besloten tot een nader onderzoek van alle kunstgrasvelden in Arnhem. Is het niet verstandig om eerst dit onderzoek af te wachten? Op het gebied van de interne milieuzorg doen we al veel. Dat hier ook waardering voor is blijkt uit recent onderzoek onder 103 gemeenten. In deze lokale duurzaamheidmeter eindigde Ede op een verdienstelijke tweede plaats. Slechts 7 gemeenten haalden een voldoende, en Ede zat hierbij met een 7,4. Dat is nog eens goede PR! Ook kregen we een pluim van de stichting milieuwerkgroepen Ede voor de handhaving van bebouwing in het buitengebied. Tegelijkertijd vraagt de stichting om steun bij het openhouden van de onbebouwde enggebieden en beter toezicht op de herbeplanting van bomen na illegale kap. In het convenant staat dat het college het terugdringen van lichtvervuiling wil bevorderen. Daarom heeft mijn fractie onlangs een lijst met opties verstrekt om objecten te verduisteren in het kader van “de Nacht van de nacht”. Het niet oppakken van deze handreiking zien we als een gemiste kans.

Risico’s

Uit de lijst van risico’s lichten we er twee uit: Ten eerste de brandweer. De inzet van vrijwilligers is hier een noodzaak. Maar wij vragen ons af of het door de uitgebreide regelgeving nog wel mogelijk is om voldoende vrijwilligers te vinden en dus de brandweerdienst op kwalitatief hoog niveau uit te blijven voeren. Ten tweede het Digitale Informatie Systeem. Dit zal in het kader van de verbetering van de dienstverlening naar de burger worden gemoderniseerd. Dat is een goede zaak en dat ondersteunen we dan ook van harte. Maar de kosten die met de verbetering zijn gemoeid, worden niet gespecificeerd. Omdat we uit ervaring weten dat deze kosten nog wel eens hoog kunnen uitvallen is het opstellen van een investeringsplan een vereiste.

Tot slot

En tot slot nog dit. Ik was laatst in Antwerpen en las daar op gebouwen gedichten van de stadsdichter van vorig jaar Ramsey Nasr. Ook Nijmegen, Venlo en Lelystad hebben al een stadsdichter. Er moet toch iemand te vinden zijn die als onbezoldigd stadsdichter door het edese leven wil gaan. En volgens mij hoeven we ook niet zo ver te zoeken. Was er in de vorige raadsperiode niet een raadslid die ook af een toe een gedichtenbundel in eigen beheer uitgaf? En in PvdA kringen is het al heel gewoon om je gevoelens in de vorm van een limerick te verwoorden. Ik wil ook graag een duit in het zakje doen en daarom hier mijn proeve van bekwaamheid.

En daar stond een trap zomaar in het otterlose zand

Recht omhoog nog steiler dan de steilste berg en

Jij lachte naar mij, ik nam jouw hand

En samen zagen we, trede voor trede

Langzaam het ontluiken van Ede

En enthousiast riepen we beiden

“Daar ligt de stad, daar de dorpen en daar de heide”

Als een prinses, in haar bedstee, omringt door dwergen

En jij wees naar een soort paleis boven een straat

En we zagen zonnepanelen, en een beursvloer en mensen

Maar wacht, zei ik enigszins verbaast: “ik herken ze”

“Daar, dat is het college en daar zit de raad”

En nu hoorde ik ze ook praten

Over elan, over evenwicht en over duurzaam Ede

Over kosten, over subsidies en ook over baten

toen werd ik wakker en stond weer in het heden

Ik dank u voor de aandacht.